امام دوازدهم

دين اسلام، كامل ترين و آخرين دين الهى است كه از سوى خداوند متعال و توسط پيامبر اسلام صلى الله عليه وآله براى هدايت انسان ها به سوى كمالات دنيوى و اخروى، ابلاغ شده است، ولى ختم نبوت، به معناى ختم رهبرى و امامت نيست؛ زيرا، وجود تكليف، مستلزم وجود حجّت الهى بر روى زمين است. به همين دليل، بعد از پيامبر اكرم صلى الله عليه وآله، امامان معصوم عليهم السلام، عهده دار هدايت انسان ها هستند. اميرالمؤمنين على عليه السلام مى فرمايد: «هرگز، روى زمين، از قيام كننده اى با حجّت و دليل، خالى نمى ماند، خواه ظاهر و آشكار باشد، خواه بيمناك و پنهان. -چنين است- تا دلائل و اسناد روشن الهى، از بين نرود و به فراموشى نگرايد.».
طبق فرمايش حضرت على عليه السلام حجّت الهى، هميشه روى زمين هست و با وجود امام و حجّت الهى و دين اسلام، بايد به تكاليفى كه از سوى دين ابلاغ شده، عمل شود. بنابراين، از اين لحاظ، مردم دوره ى غيبت، از حيث مكلّف بودن به تكاليف اسلامى، با مردم دوره ى حضور امام، هيچ فرقى ندارند و بايد به همه ى تكاليف اسلامى كه اصطلاحاً، فروع دين ناميده مى شوند، عمل كنند، لكن در دوره ى غيبت و مستور بودن امام(عليه السلام) برخى از تكاليف، به دليل مستور بودن امام، اهمّيّت بيش ترى مى يابد، به گونه اى كه برخى از مؤلّفان، تعداد اين تكاليف را هشتاد مورد دانسته اند. چون تبيين همه ى آن ها در اين موجز نمى گنجد، به تعدادى از مهم ترين اين وظايف اشاره مى شود:

1. شناخت و معرفت حجّت خدا
مهمّ ترين وظيفه اى كه هر شيعه بر عهده دارد، كسب معرفت نسبت به وجود مقدس حجة الله و امام عصر عليه السلام است. پبامبر اكرم صلى الله عليه وآله مى فرمايد: «مَن مات و لم يعرف إمامَ زمانه مات ميتة جاهلية؛ هر كس بميرد و امام زمانش را نشناسد، به مرگ جاهليت مرده است». چون در عصر ما، امام عليه السلام غايب است، پس شناخت آن، همّت بيش ترى را مى طلبد و بدون ترديد، مقصود از شناختى كه پيامبر اكرم صلى الله عليه وآله تحصيل آن را براى هر كس واجب دانسته، شناخت سطحى نيست، بلكه ما بايد امام عصر خود را آن چنان كه هست، بشناسيم، به گونه اى كه اين شناخت، موجب در امان ماندن ما از شبهه هاى ملحدان و مايه ى نجاتمان از اعمال گمراه كننده ى مدّعيان دروغين و رسيدن به سعادت دنيوى و اخروى باشد.

2. تهذيب نفس و كسب فضايل اخلاقى
وظيفه ى مهم ديگرى كه هر شيعه بر عهده دارد، تهذيب نفس و آراستن خود به اخلاق نيكو است. چنانچه امام صادق عليه السلام در روايتى مى فرمايد: «… قال: من سر ان يكون من اصحاب القائم فلينتظر و ليعمل بالورع و محاسن الاخلاق؛ هر كس دوست دارد از ياران امام مهدى عليه السلام باشد پس منتظر (ظهور آن حضرت) باشد و به پرهيزگارى و اخلاق نيكو عمل كند…».
توصيه به پرهيزكارى در عصر غيبت، نه تنها در كلام معصومان قبل از امام زمان عليه السلام آمده، بلكه در توقيعات هم ذكر شده است. در يكى از اين توقعيات، امام عليه السلام مى فرمايد: «پس تقواى الهى پيشه كنيد و به امر ما تسليم شويد و امر را به ما واگذاريد كه بازگشت به سوى ما است…».
مسئله ى تهذيب نفس و دورى گزيدن از گناهان و اعمال ناشايست، به عنوان يكى از وظايف منتظران در عصر غيبت از چنان اهمّيّتى برخوردار است كه در توقيع شريفى كه از ناحيه ى مقدسه امام زمان (عليه السلام) به شيخ مفيد صادر گرديد، اعمال ناشايست و گناهانى كه از شيعيان سر مى زند، يكى از اسباب طولانى شدن غيبت و دورى شيعيان از توفيق ديدار، شمرده شده است.

3. انتظار فرج
همان گونه كه از امام صادق عليه السلام نقل شد، هر كس كه دوست دارد از ياران امام باشد، بايد منتظر باشد. بنابراين، يكى از وظايف مردم در دوره غيبت، انتظار فرج امام مهدى عليه السلام است. پيامبر اكرم صلى الله عليه وآله مى فرمايد:
أفضل أعمال أُمتي انتظار الفرج من الله عزّوجل؛ برترين اَعمال امّت من، انتظار فرج (حضرت مهدى) از نزد خداوند عزوجل است.
آن چه از احاديث مذكور استفاده مى شود، اين است كه ما، در عين عمل به تكاليف دينى خود، هميشه بايد منتظر ظهور امام زمان عليه السلام باشيم و از رحمت واسعه ى الهى نااميد و مأيوس نگرديم. همين انتظار، خود، وظيفه اى است مستقل كه دوره ى غيبت را به دوره ى تلاش براى رسيدن به دوره ى حكومت سراسر عدل امام مهدى عليه السلام تبديل مى كند و ضعف و سستى و نااميدى را از جامعه ى اسلامى دور مى سازد.

منبع مطلب: بنياد مهدويت و آينده پژوهي اصفهان

وظيفه كلي ما در عصر غيبت نسبت به امام زمان عليه السلام چيست؟

 «پس هريك از شما بايد كاري كند كه وي را به محبت و دوستي ما نزديك سازد و از آنچه خوشايند ما نيست و باعث خشم و كراهت ما مي شود دوري كند.»

مرحوم سيدمحمدتقي موسوي متوفي 1348 هـ ق در كتاب شريف "مكيال المكارم" به هشتاد مورد از وظايف منتظران اشاره فرموده اند.

ما بطور اختصار به برخي از آنها اشاره مي كنيم.

1 ـ دعا براي امام زمان عجل الله تعالي فرجه الشريف و خود تا به معرفت حضرتش نائل شويم. ائمه هدي عليهم السلام نيز همواره بر اين مهم تكيه داشته اند.

امام صادق(عليه السلام) دعايي به "زراره" تعليم كرده و مي فرمايند : «... اگر زمان غيبت را درك كردي چنين دعا كن: اللهم عرفني نفسك فإنك إن لم تعرفني نفسك لم أعرف نبيك. اللهم عرفني رسولك فإنك إن لم تعرفني رسولك لم أعرف حجتك. اللهم عرفني حجتك فإنك إن لم تعرفني حجتك ضللت عن ديني»(منتخب الاثر ـ آيت الله صافي گلپايگاني حديث 1 ص 501 ـ به نقل از غيبت نعماني، كافي، كمال الدين) همچنين دعاهاي ديگري كه در كتب ادعيه و ..........

زيارات بدان اشاره شده، خصوصا دعاي معروف «اللهم كن لوليك الحجه ابن الحسن ... » كه بحمدالله در بين جامعه شيعه بسيار معروف و مشهور است.

2 ـ شناخت صفات و سيره امام عليه السلام: بديهي است كه يك عاشق دلباخته امام و يك منتظر حقيقي بايد بداند كه محبوبش از چه صفاتي برخوردار بوده، و چه سيره و روشي را در زندگي و ساير شئونات آن دارد.

در اين راستا، مطالعه آيات و روايات فراواني كه در ارتباط با وجود مقدس حضرت بقيه الله الاعظم عجل الله تعالي فرجه الشريف بيان شده، بسيار سودمند است.

3 ـ رعايت ادب در همه موارد: امامي كه واجب الاطاعه و حجت خدا بر تمامي اهل زمين است، نامش محترم و يادش بسيار گرامي است. او پيشواي همه و چشم بيناي خدا در بين مخلوقات اوست. روزي اهل زمين به يمن وجود اوست و هر كس كه به مرتبه اي از مراتب كمال مي رسد از پرتو عنايات حضرت حق است كه از مسير امامت به ما رسيده است.

4 ـ عشق و علاقه نسبت به حضرت: مرحوم سيدعبدالكريم كفاش، هفته اي يك مرتبه به محضر آن حضرت مشرف مي شد. او در ري در جوار حضرت عبدالعظيم حسني مي زيست. در يكي از تشرفاتش، حضرت از او مي پرسند: سيدعبدالكريم! اگر ما را نبيني چه خواهد شد؟ پاسخ مي دهد: آقا حتما مي ميرم. حضرت در پاسخ فرمودند: «اگر چنين نبودي ما را نمي ديدي» (مشعل هدايت ج 2 ص 129 ـ مبحث امكان تشرف ـ از استاد حاج شيخ حسين گنجي)

5 ـ علاقه مند كردن ديگران به امام زمان عجل الله تعالي فرجه الشريف: طبيعي است كه هر كس به چيزي علاقمند باشد درصدد تبليغ و ترويج آن برآمده و آنرا به ديگران معرفي خواهد كرد، چه رسد به اينكه وجود مقدس خاتم الاوصيا عجل الله تعالي فرجه الشريف باشد.

يك محقق و پژوهشگر مركز تخصصي مهدويت گفت: معرفت، اطاعت، محبت و حمايت از امام عصر (عج) مهمترين وظايف شيعيان در روزگار غيبت است.

حجت‌الاسلام والمسلمين عرفان در گفت‌وگو با خبرنگار دين و انديشه خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)،‌ با اشاره به نهم ربيع‌الاول روز به امامت رسيدن امام زمان (عج) با بيان اينكه «اين ايام در تاريخ شيعه اهميت خاصي دارد» اظهار كرد: تاريخ امامت ائمه قبل از حضرت مهدي (عج) به 250 سال منحصر مي‌شود، ولي امامت زمان (عج) اكنون بيش از هزار و اندي سال است كه ادامه دارد. ما كه در اين دوران زندگي مي‌كنيم بايد به اين روز اهميت خاصي بدهيم چرا كه روز تجديد بيعت با امام عصر و روز شكرگزاري امامت و ولايت حضرت بقية الله (عج) است.

وي در ادامه با اشاره به مهمترين وظيفه شيعيان در روزگار غيبت كبرا و بيان اين‌كه «بايد وظايف شيعيان را در دوران غيبت براي آن‌ها تبيين كنيم» گفت: مهمترين وظيفه شيعيان در زمان غيبت شامل چهار اصل مهم است كه همه اين‌ اصل‌ها بر يكديگر تاثير مي‌گذارند. اين چهار اصل مهم عبارتند از كسب معرفت، محبت، اطاعت و حمايت از امام عصر (عج).

اين كارشناس مركز مهدويت تصريح كرد: معرفت به معناي شناخت حقيقي و واقعي آن تفسير مي‌شود. نه اينكه ما به صورت ظاهري و شناسنامه‌اي بگوييم امام زمان (عج) را مي‌شناسيم. پيامبر اكرم (ص) فرموده‌اند كه كسي كه بميرد و امام زمان (عج) خود را نشناسد مرگش مرگ جاهلي است. اين بحث از اين رو حائز اهميت است كه شناخت امام بايد يك شناخت واقعي و حقيقي باشد. شناختي هم سنخ شناخت‌هاي دنيايي ما نباشد بلكه بايد پا را از دنيا فراتر بگذاريم تا امام عصر خود را بشناسيم.

عرفان يادآور شد:‌ معرفت نسبت به امام عصر يعني اينكه زندگي ما مبتني بر رضايت امام زمان (عج) باشد. در طول تاريخ بوده‌اند كساني كه مي‌گفتند امام زمان خود را مي‌شناسند ولي اين شناخت آن‌ها كاملا ظاهري بوده است. اكنون قوي‌ترين مطالعات پيرامون تشيع در دانشكده‌هاي اسلام شناسي دنيا انجام مي‌شود و يكي از قوي‌ترين مقالات پيرامون حضرت مهدي (عج) توسط يك يهودي در اسرائيل نوشته شده است. اين شناخت افراد ظاهري است و به درد نمي‌خورد. شناختي مهم است كه سبك زندگي ما را عوض كند و زندگي ما مبتني بر رضايت امام عصر (عج) باشد.

وي ادامه داد: وظيفه بعدي ما در دوران غيبت اطاعت است يعني بدون چون و چرا مطيع سخنان قرآن و اسلام باشيم. ما اگر مي‌گوييم بايد نسبت به اهل بيت (ع) محبت داشته باشيم و محبت ما معيار سنجش است اين محبت بايد واقعي باشد و از تعلقات دنيا دوري كنيم. در محبت واقعي به اهل بيت (ع) توقعات كمي از دنيا داريم و در قلب خود حب دنيا و تعلقات دنيوي مثل فرزند، مال، مدرك و شهرت را كنار مي‌گذاريم. محب واقعي امام زمان (ع) كسي است كه مي‌داند دنيا بد نيست بلكه دنيا در مقابل عشق حضرت كم است و منتظر واقعي دنيا را كم مي‌بيند نه بد. منتظر واقعي امام عصر (عج) توقعات خود را كم مي‌كند.

اين محقق و پژوهشگر مركز مهدويت تاكيد كرد: چهارمين وظيفه ما حمايت از امام عصر (عج) است اين حمايت در مراسم‌هايي همچون پياده روي اربعين و يا شركت در جشن‌هاي نهم ربيع،‌ نيمه شعبان و ساير جشن‌ها نمايان مي‌شود. با كمال تاسف برخي از جريان‌هاي انحرافي مي‌خواهند اين روز مقدس و زيبا را در تقويم شيعه به بيراهه بكشانند و مي‌خواهند اين روز را تبديل به يك اختلاف ميان شيعيان و سني‌ها كنند و خاستگاه اين آسيب‌ها به عدم زمان‌شناختي افراد بر مي‌گردد كه آگاهي‌هاي لازم را در رابطه با اين مسأله ندارند و مي‌خواهند به نوعي در بين جوامع اسلامي اختلاف ايجاد كنند.

عرفان گفت: اين افراد زمانه را به خوبي درك نكرده‌اند و يكي از آسيب‌هاي جامعه كنوني ما ترويج اختلافات مذهبي از سوي برخي افراد است كه مي‌خواهند نهم ربيع را به مناسبت قتل خليفه خاص تبديل كنند و به نوعي سبب اختلاف و تفرقه افكني شوند. از اين اختلافات كسي جز رقباي ديني و دشمنان اسلام بهره‌اي نمي‌برد.

منبع مطلب: خبرگزاري ايسنا

وظيفه ما در زمان غيبت مانند وظيفه در زمان حضور امام معصوم (ع) است. گرچه آن حضرت از نظر ما غايب است، اما به ما اشراف و آگاهي دارد و بر اعمال و رفتار ما ناظر است. بنابراين، تمام وظايفي كه قرآن مجيد و پيامبر اكرم (ص) و ائمه معصومين (ع) براي يك فرد مسلمان تعيين و بيان فرموده اند در زمان غيبت نيز متوجه ما است كه همه اين وظايف را مي توان در يك جمله خلاصه كرد و گفت بزرگ ترين وظيفه شيعيان در عصر غيبت انتظار فرج و ظهور دولت جهاني حضرت مهدي (عج) است. اما با عنايت به اين كه انتظار فرج يك شعار نيست، بلكه يك فرهنگ است و مجموعه اي از وظايف و تكاليف است كه بايد عملي شود تا يك فرد، منتظر حقيقي مولا و امام خود باشد. ما در اين جا به طور خلاصه به بخشي از آنها اشاره مي كنيم:

1. معرفت و شناخت كامل دين يعني در بخش عقايد، اخلاق، احكام و وظايف، منتظر بايد تفكر اسلامى خويش را سامان داده و وضعيت روحى و ايمان درونى خود را تقويت كند.

2. مطالعه در جهت معرفت و شناخت هر چه بيشتر امام‏ زمان (عج).

3. پيروي كامل از قرآن و فرهنگ اهل بيت (ع) به عنوان نزديك ترين افراد به پيامبر اكرم (ص) و آگاه ترين افراد از حقايق دين.